Kunstvanhetsamenleven

De kunst van het samenleven.
In de knel tussen rechtvaardigheid en vrede

De kunst van het samenleven – voor de oude Grieken de techne politike – berust van oudsher op de concrete invulling van recht en rechtvaardigheid. Tegelijk kan geen samenleving functioneren zonder de samenhang en de verbondenheid van een ondeelbare vrede.

Voor de moderne westerling zijn rechtvaardigheid en vrede zelfs synoniemen en is een onrechtvaardige vrede even ondenkbaar als een vredeloze rechtvaardigheid. Andere tijden en volkeren zijn er zich veel scherper van bewust geweest dat rechtvaardigheid en vrede wel eens diametraal tegenover elkaar staan en dat beide kunsten wel degelijk kunnen botsen.

Dat doen ze vooral in crisistijd. Als verschuivende uitgangspunten en referentiekaders het ritme aangeven van een stroomversnelling die alleen in een nieuwe synthese kan opgevangen worden. En als een wereld wordt afgesloten die rechtvaardigheid en onvrede de kunst van het samenleven heeft verleerd.

Al wie begaan is met rechtvaardigheid en vrede kent het grote dilemma. Het zijn geen synoniemen en ze liggen zelfs niet in elkaars verlengde. De rechtvaardigheid kan bijzonder onvredig zijn en de vrede erg onrechtvaardig. Vooral in crisissituaties staan we vaak voor een bijna onmogelijke keuze. Kiezen voor de rechtvaardigheid in het Midden-Oosten is heel wat anders dan kiezen voor de vrede. Het is weinig waarschijnlijk dat er ooit vrede komt in Zuidelijk Afrika als de betrokken partijen zich blijven vastklampen aan recht en rechtvaardigheid. Zelfs de kernwapens kunnen perfect worden gerechtvaardigd, al blijven ze onverenigbaar met wat een vreedzame Oost-west verhouding zou kunnen betekenen. En al vormen ze een zo grote bedreiging voor het verschijnsel mens op aarde dat recht en geweld hier een grens hebben bereikt die alleen de vrede – en een radicaal andere manier van denken – kan beveiligen.

Pax Christi, 1988

Dit boek is uitverkocht.

< Terug naar rubriek Oorlog & Vrede

© 2014 by Mark Heirman | alle rechten voorbehouden | website by www.intertext.be

MARK HEIRMAN

ROOTS
AUTEUR
OORLOG
POLITIEK
BUITEN
CONTACT

isbn 90 70316 47 1
Omvang 104 blzn